Aleksytymia – jak z nią żyć? Poznaj przyczyny, objawy, sposoby leczenia 

Aleksytymia, czyli trudność w rozpoznawaniu i wyrażaniu własnych emocji to problem, z którym zmaga się coraz więcej osób. Według szacunków psychiatrów może dotyczyć blisko 10 procent populacji. Warto więc przyjrzeć się przyczynom, objawom oraz sposobom leczenia zaburzenia o nazwie aleksytymia. Co to jest, jak ją rozpoznać i sobie z nią radzić, dowiesz się z artykułu. 

Co to jest aleksytymia?

Określenie aleksytymia pochodzi z języka greckiego. A dokładnie od słów „a” (brak), „lexis” (słowo) oraz „thymos” (emocja). Czym jednak tak naprawdę jest aleksytymia? Definicja tego pojęcia brzmi: to zaburzenie emocjonalne charakteryzujące się nieumiejętnością rozpoznawania, nazywania i wyrażania własnych emocji. Alekstymik doświadcza więc różnych uczuć, ale nie ma z nimi żadnego kontaktu.

Istnieje pierwotna i wtórna aleksytymia. Przyczyny pierwotnej to wrodzone predyspozycje genetyczne, natomiast do powstania aleksytemii wtórnej zazwyczaj prowadzą czynniki środowiskowe, tj. stres, choroby somatyczne, zaburzenia psychiczne czy zażywanie substancji psychoaktywnych. Aleksytymia u dzieci często rozwija się także w wyniku traumy, która niekoniecznie musi wiązać się z katastrofalnymi przeżyciami. Może być np. efektem emocjonalnego zaniedbania przez rodziców czy opiekunów. Brak okazywania dziecku uczuć, ciepła, czy mówienia o emocjach zdaniem psychologów i psychiatrów skutkuje pojawieniem się w dorosłym życiu właśnie takich zaburzeń jak aleksytymia, czy dysocjacja.

Warto podkreślić, że czym innym jest aleksytymia, a autyzm. W innym artykule szeroko omawiamy zaburzenia ze spektrum autyzmu.

Aleksytymia – objawy

Aleksytymia objawy ma dość charakterystyczne. Osoba dotknięta tym zaburzeniem nie ma dostępu do swojego świata wewnętrznego, a więc nie potrafi otworzyć się przed innymi. W rezultacie często odbierana jest jako chłodna i obojętna. Jako że aleksytymik nie umie identyfikować ani nazywać uczuć, których doświadcza, błędnie rozpoznaje je jako objawy somatyczne. Może więc tłumaczyć pobudzenie emocjonalne (i wynikające z niego np. drżenie rąk albo zaczerwienienie) problemami zdrowotnymi.

Czym jeszcze objawia się aleksytymia? Jak rozpoznać to zaburzenie? Specjaliści najczęściej skupiają się na czterech obszarach, które obejmuje. Po pierwsze, aleksytymik nie potrafi wyrażać uczuć. Jak już zostało wspomniane, myli też pobudzenie emocjonalne z fizjologicznym. Do cech aleksytymii można ponadto zaliczyć brak życia wyobrażeniowego, a więc marzeń czy fantazji. Taka osoba jest racjonalna, rzeczowa i drobiazgowa, wyróżnia się operacyjnym sposobem myślenia.

Czy aleksytymik potrafi kochać? 

Aleksytymia a miłość to często rozpatrywana zależność. Czy osoby dotknięte „analfabetyzmem emocjonalnym” potrafią kochać? Owszem. Aleksytymicy odczuwają emocje, ale nie umieją uświadomić sobie swoich uczuć oraz ich wyrazić. Aleksytymia w związku może więc być źródłem wielu trudności. Niezrozumienie, poczucie bycie niekochanym, pretensje o emocjonalną obojętność ze strony partnera lub partnerki – to tylko kilka problemów, do których może prowadzić aleksytymia. Związek z aleksytymikiem nie jest łatwy, zarówno dla jednej, jak i drugiej strony. Szanse na udaną relację zwiększa jednak zaangażowanie obydwu partnerów. Aleksytymia – jak żyć z osobą nią dotkniętą? Kluczem do szczęśliwego związku jest w tym przypadku psychoterapia – leczenie aleksytymii oferuje Dolnośląskie Centrum Psychiatrii i Psychoterapii SUPER-ego. Nasi specjaliści wiedzą, jak zdiagnozować aleksytymię oraz znają najskuteczniejsze metody terapii tego zaburzenia. Zapraszamy na wizytę!

Czy aleksytymia jest uleczalna?

Istnieje skuteczny sposób leczenia aleksytymii. Terapia rozwojowa może pomóc osobie dotkniętej tym zaburzeniem odnaleźć kontakt ze swoimi emocjami. Musi ona być jednak świadoma swojego problemu, co niestety rzadko ma miejsce, gdy w grę wchodzi aleksytymia. Jak leczyć to zaburzenie, jeśli pacjent deklaruje chęć wzięcia udziału w terapii? Najczęściej rozpoczyna się od analizy fizycznych odczuć, które towarzyszą mu w sytuacjach społecznych i dopiero z czasem przechodzi się do stanów emocjonalnych. Terapeuta dąży do tego, aby aleksytymik zaczął interesować się własnym umysłem, w czym pomagają rysunki, metafory czy symbole. Często stosuje się także psychoanalizę, gdzie poprzez powrót do wspomnień z dzieciństwa, szuka się przyczyny, przez którą pojawiła się aleksytymia. Jak pomóc pacjentowi, aby nastąpiła nie tylko zauważalna, ale przede wszystkim trwała poprawa? Dla osiągnięcia najlepszych rezultatów leczenie powinno być dostosowane do indywidualnych potrzeb aleksytemika. Najczęściej w przypadku tego zaburzenia mówi się o 2, nawet 3 latach terapii. Jej skuteczność z pewnością zwiększa wsparcie i akceptacja ze strony bliskich pacjenta.