W poprzednim artykule skupiliśmy się na tym, jak przebiega rozwój psychiczny i emocjonalny dziecka poniżej 3 lat, tym razem opowiemy, jak wygląda rozwój trzylatka, czterolatka, pięciolatka i sześciolatka, czyli dziecka w wieku przedszkolnym. To kolejny bardzo dynamiczny okres, w trakcie którego dochodzi do wielu zmian w umyśle.
Rozwój psychiczny i emocjonalny dziecka powyżej 3 lat
Gdy kończy się wiek niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa (2-3 lata), a rozpoczyna się wiek przedszkolny (4-10 lat), dziecko wchodzi w kolejny, dynamiczny etap rozwoju.
Trzylatek umie już bawić się z innymi, uwielbia bajki, ale nie odróżnia jeszcze rzeczywistości od fikcji, więc trzeba uważać, gdyż łatwo można go przestraszyć. W tym wieku ma bujną wyobraźnię, a ponieważ miesza fantazję z rzeczywistością, mogą pojawić się wyimaginowani przyjaciele, z którymi będzie prowadził rozmowy. To normalny etap rozwoju umysłowego dziecka. Malec lubi bawić się z innymi dziećmi, zawiera przyjaźnie i uczy się współpracować, upewnia się, czy jest kochany przez rodziców, ale też wystawia na próbę ich cierpliwość i konsekwencję.
3-latek zyskuje świadomość, że jest autonomiczną jednostką, zaczyna kształtować swoją tożsamość, potrafi wyrażać własne zdanie i informować o potrzebach. Rozwój pamięci sprawia, że jest w stanie odróżnić osoby, określić kto jest kim i pamięta imiona znajomych.
Ważnym elementem rozwoju trzylatka jest zdolność analitycznego myślenia i syntezy spostrzeżeniowej, co oznacza, że dziecko zauważa i nazywa cechy przedmiotów i wie, jak tych rzeczy użyć. Umie klasyfikować przedmioty, rozwija zdolności twórcze, rysuje, śpiewa i wykonuje zdolności manualne.
Rozwój psychiczny i emocjonalny 3- i 4-latka obejmuje myślenie abstrakcyjne, umiejętność współczucia, wyrażania radości, tęsknoty, zazdrości, lęku. Rozwój emocjonalny 3-latka przebiega z różną prędkością, jeżeli jednak pojawią się pewne niepokojące cechy, warto skonsultować się ze specjalistą. Tymi cechami są:
- brak socjalizacji z rówieśnikami i unikanie wspólnych zabaw,
- wyalienowanie i wycofanie,
- życie w świecie fantazji bardziej niż w realnym,
- brak interakcji z rówieśnikami,
- brak nawiązywania kontaktu wzrokowego,
- brak naśladownictwa i prób powtarzania zaobserwowanych czynności.
Rozwój psychiczny dziecka w wieku przedszkolnym 5 i 6 lata
Kolejny etap rozwoju dziecka nadchodzi w wieku 5-6 lat. To wtedy dziecko zdobywa nową wiedzę, interesuje się otoczeniem, nabywa nowych umiejętności. Pięciolatek rozwija zdolność myślenia abstrakcyjnego i krytycznego, myśli konkretami i umie klasyfikować przedmioty według kilku różnych kryteriów.
Rozwój psychiczny/umysłowy dziecka przedszkolnego obejmuje naukę czytania i pisania, analizy informacji, zdobywa doświadczenia i uczy się je wykorzystywać. Dziecko w tym wieku potrafi skupić uwagę na około 15 minut, odróżnia strony i kierunki, zapamiętuje wierszyki i umie je recytować, składa puzzle itd. To okres, w którym pojawia się potrzeba współzawodnictwa i wygrywania.
Dzieci w tym wieku są niezwykle aktywne i sprawne, towarzyskie i skore do zabawy i współpracy, a jednocześnie są spokojniejsze i ostrożniejsze niż na wcześniejszych etapach. Rozwój psychiczny pięciolatka i sześciolatka obejmuje otwarcie się na drugiego człowieka, empatyzowanie i rozróżnianie dobra i zła w otoczeniu.
Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i pięciolatków
Na tym etapie zachodzi intensywny rozwój psychiczny i umysłowy dziecka w wieku 4-6 lat, warto więc prawidłowo wspierać dziecko, takimi zachowaniami jak:
- zachęcanie do współpracy z rówieśnikami,
- umożliwienie samodzielności,
- wykorzystywanie wyobraźni do nauki,
- aktywne wspólne spędzanie czasu,
- nauka nazywania emocji i uczuć,
- nauka świadomości reakcji przyczyna-skutek,
- wspieranie kreatywności,
- dawanie komunikatów zwrotnych.
Jeżeli zastanawiasz się, co wpływa na rozwój emocjonalny i psychiczny dziecka, zapoznaj się z tym artykułem, w którym przedstawiliśmy etapy rozwoju i możliwości wsparcia. A jeżeli szukasz porady, chcesz skonsultować się, czy rozwój dziecka przebiega w sposób prawidłowy i dowiedzieć się, jak wspomagać rozwój umysłowy dziecka, zachęcamy do zapoznania się z możliwościami centrum SUPER-ego we Wrocławiu, gdzie pracują wspaniali psychologowie i terapeuci dziecięcy. Wizyta pozwala na określenie, czy rozwój umysłowy dziecka przebiega prawidłowo, a jeżeli nie, to postawienie diagnozy i zaproponowanie najskuteczniejszej terapii.
