Accessibility tools panel
X

Jak psychicznie i umysłowo rozwija się dziecko w wieku 0-3 lat?

Pierwsze 3 lata w rozwoju dziecka są niezwykle istotne, warto więc jak najlepiej je wykorzystać. Każde dziecko uczy się we własnym tempie, ale istnieją pewne kamienie milowe, pomagające określić czy proces przebiega prawidłowo. Warto – a nawet trzeba – kontrolować postępy dziecka. W tym artykule przedstawimy rozwój psychiczny i umysłowy dziecka do lat 3.

Co to jest rozwój psychiczny?

Rozwój psychiczny rozpoczyna się w chwili narodzin. To nieustannie zachodzący proces kolejnych i stopniowych przeobrażeń psychiki człowieka, jego zachowania i zdolności. W początkowych stadiach rozwój psychiczny dziecka przebiega szybciej, niż w późniejszych, a ponieważ procesy psychiczne i fizyczne w dzieciństwie idą w parze, mówi się o rozwoju psychofizycznym.

Przeczytaj też: Co wpływa na rozwój psychiczny i emocjonalny dziecka.

Kamienie milowe w rozwoju niemowlaka

W pierwszym roku życia dziecka zachodzą ogromne zmiany. To czas, gdy malec zaczyna swoje interakcje z otoczeniem, wydaje pierwsze dźwięki i uczy się podstawowych umiejętności. Ten rok jest niezwykle dynamiczny i niemal z dnia na dzień można obserwować zmiany. Jednakże trzeba być świadomym, że każde dziecko rozwija się w swoim własnym tempie. Wskazane przedziały wiekowe są poglądowe, jednak duże odchylenia od normy, powinny skłonić do konsultacji z pediatrą lub psychologiem dziecięcym.

Kamienie milowe służą do orientacyjnego określenia, czy rozwój psychiczny, umysłowy i fizyczny dziecka jest zgodny z normą. Są to:

  • dziecko z mamą czyta rozwójInterakcja z otoczeniem – już w pierwszym miesiącu życia niemowlaka można zauważyć, że wykazuje on pewne zachowania świadczące o interakcji z otoczeniem, np. kieruje oczy w stronę twarzy mówiącej osoby, odwraca główkę w kierunku światła itd. Z czasem interakcje te stają się coraz bardziej zaawansowane, ale budowanie więzi z rodzicami rozpoczyna się już na samym początku.
  • Pierwsze dźwięki – zazwyczaj pomiędzy 1. a 3. miesiącem życia dziecko zaczyna głużyć, są to przypadkowe zróżnicowane dźwięki (agu, gli, kli, tli, ebw, bwe). Około 6. miesiąca życia głużenie przechodzi w gaworzenie.
  • Unoszenie głowy i tułowia – w ciągu pierwszych 6. miesięcy dziecko przechodzi od leżenia do samodzielnego unoszenia głowy i tułowia podpierając się na rączkach.
  • Umiejętność chwytania – od 3. miesiąca życia noworodek powinien być w stanie samodzielnie utrzymać w ręku przedmiot.
  • Obroty ciała – w okolicy 6.-7. miesiąca życia (czasami wcześniej) niemowlę zdobywa umiejętność samodzielnego obracania się.
  • Gaworzenie – to wstęp do nauki mowy, niemowlak zaczyna powtarzać sylaby: ma-ma-ma, ta-ta-ta, la-la.
  • Siadanie – to przełomowy etap w rozwoju dziecka, niemowlak uczy się siadać w okolicy 7-9 miesiąca życia.
  • Raczkowanie – jeżeli chodzi o rozwój psychofizyczny niemowlaka, jest to jeden z najważniejszych kamieni milowych. Raczkowanie wymaga koordynacji zarówno fizycznej, jak i umysłowej i wskazuje, że rozwój przebiega prawidłowo. Dzieci zaczynają raczkować w okolicy 8-11 miesiąca.
  • Podciąganie do stania – gdy dziecko już raczkuje, zaczyna sobie przyswajać nowe umiejętności, z dnia na dzień robi się coraz sprawniejsze i śmielsze. Zaczyna uczyć się stania na nogach.
  • Chodzenie – między 12. a 18. miesiącem życia dziecko rozwija najważniejszą umiejętność, która pozwala na dalsze etapy rozwoju.

Rozwój psychiczny i umysłowy dziecka do lat 3 obejmuje też kształtowanie się emocji poprzez interakcje z rodziną. Jednym z pierwszych przejawów jest uśmiech, będący reakcją na okazywane mu zainteresowanie. Od około 2-3. miesiąca życia niemowlak rozpoznaje ludzką twarz i odpowiada uśmiechem. Niemowlę w wieku 4 miesięcy okazuje niezadowolenie, a od około 7. miesiąca życia (lub wcześniej) pojawia się lęk przed nieznanymi osobami. Nieśmiałość i zawstydzenie są emocjami, które pojawiają się około 12-15. miesiąca życia.

Wiek od 1. do 3. roku życia określany jest jako poniemowlęcy. W tym wieku rozwój psychiczny człowieka kieruje się w stronę wyrażania uczuć, nawiązywania relacji z najbliższymi, dziecko uczy się ufności i dowiaduje się kim jest.

Polecamy również zapoznać się z artykułem: jak dziecko rozwija się po ukończeniu 3 lat.

Ocena rozwoju dziecka do lat 3

Na rozwój psychiczny człowieka wpływa wiele czynników i jest to proces długotrwały, dlatego ocena rozwoju nie jest prostym zadaniem. Przede wszystkim trzeba sprawdzić, czy dziecko posiadło najważniejsze umiejętności, które 2-3-latek powinien opanować w obszarze mowy, słuchu, dotyku, wzroku, sprawności manualnej i motorycznej, oraz dokonać oceny tych umiejętności. Jeżeli Cię niepokoi w zachowaniu malca, zauważasz odstępstwa od normy lub chcesz upewnić się, że rozwój psychiczny i umysłowy dziecka przebiega prawidłowo, zapraszamy do konsultacji z psychologiem dziecięcym w SUPER-ego. Podpowiemy na czym polega wspieranie rozwoju dziecka i jak wyeliminować lub zminimalizować pewne trudności, które możecie napotkać.

Zobacz także

Nowy rozdział życia – jak odnaleźć sens po przejściu na emeryturę?

Przejście na emeryturę to jeden z największych życiowych przełomów. Choć dla wielu osób wydaje się długo wyczekiwanym momentem odpoczynku, bardzo często zderza się z rzeczywistością pełną ...
więcej »

Jak skutecznie wyznaczać i realizować cele życiowe?

Wyznaczanie celów życiowych to ważny element samorozwoju, który nadaje kierunek naszym działaniom i pozwala żyć bardziej świadomie. Niezależnie od tego, czy marzysz o zmianie pracy, poprawie ...
więcej »

Jak rozpoznać objawy zaburzeń lękowych u dzieci? Wskazówki dla rodziców

Lęk jest naturalną emocją towarzyszącą każdemu człowiekowi – również dziecku. W trakcie rozwoju maluchy przechodzą przez różne etapy, w których mogą odczuwać strach przed ciemnością, burzą, ...
więcej »

Co to są zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, określane też jako nerwica natręctw?

Pojawiające się w głowie natrętne myśli, niepokój, potrzeba wykonywania określonych czynności wciąż na nowo – to tylko niektóre z objawów zaburzenia, które wielu osobom kojarzy się ...
więcej »

Jak praktykowanie wdzięczności może wpłynąć na Twoje samopoczucie? Jakie korzyści płyną z takiej praktyki?

Zatrzymaj się na chwilę. Oddychasz, czytasz te słowa, masz dostęp do internetu, może pijesz właśnie ulubioną kawę. Już za to wszystko można poczuć wdzięczność. I choć ...
więcej »

Po co nam złość i jak wyrażać ją w zdrowy sposób?

Złość to jedna z najbardziej pierwotnych i intensywnych emocji, którą zna każdy z nas. Bywa postrzegana jako coś złego, niewłaściwego, a nawet niebezpiecznego. W efekcie często ...
więcej »

Samotność – jaki ma wpływ na samopoczucie u seniorów? Jak radzić sobie z samotnością na starość?

Starzenie się to naturalny proces, który niesie ze sobą wiele zmian — zarówno biologicznych, jak i społecznych. Wraz z wiekiem wzrasta ryzyko doświadczania samotności, szczególnie w ...
więcej »

Kiedy udać się do psychologa lub psychiatry – 7 alarmujących znaków

Gorsze samopoczucie dopada każdego, a huśtawki nastrojów i lekkie dołki nie są niczym niezwykłym. Wszystko jest w porządku, pod warunkiem że takie sytuacje zdarzają się sporadycznie ...
więcej »

Proszę obrócić urządzenie