Accessibility tools panel
X

Sposoby na to, by podnieść poczucie własnej wartości

W wielu życiowych sytuacjach można usłyszeć, że zachowanie niektórych osób kwituje się słowami: “Za bardzo wziął to do siebie. Pewnie ma niskie poczucie własnej wartości”. Co to właściwie oznacza? Czym tak naprawdę objawia się i skąd się bierze niskie poczucie wartości? Czym może grozić i w jaki sposób można je podnieść? Na wszystkie te pytania postaramy się odpowiedzieć w poniższym artykule.

Czym jest poczucie wartości i jakie są jego elementy?

Poczucie własnej wartości, nazywane też często obrazem samego siebie lub samooceną, jest niezwykle istotnym wskaźnikiem ludzkiej osobowości. Mówi się, że jest to pewna postawa wobec siebie samego. Wyróżnia się trzy elementy, na które składa się stosunek do swojej osoby.

1. Element behawioralny

Element behawioralny poczucia własnej wartości to sposób, w jaki się traktujesz i jakie zachowania masz wobec siebie. Pod uwagę trzeba tu wziąć np. asertywność w relacjach z innymi ludźmi, zaspokajanie własnych potrzeb, samorealizację oraz m.in. to jak reagujemy na własne niepowodzenia czy stres.

2. Element emocjonalny

Komponent emocjonalny samooceny objawia się przede wszystkim w stopniu samoakceptacji lub też samoodtrącenia. Mówiąc o tym elemencie należy zadać pytanie jakie uczucia żywię do samego siebie? Czy lubię siebie? Czy zasługuje na szczęście? Czy jestem godny miłości?

3. Element intelektualny

Element intelektualny to inaczej opis własny lub samoocena. Można tu także zapytać: “Jaki jestem?” Będą to wszystkie przekonania na własny temat. Do tego komponentu zalicza się dodatkowo pozytywne bądź też negatywne podejście do wartościowania swoich cech lub też rozmaitych sposobów zachowań i to, jaką osobą chciałoby się być.

Dlaczego niektórzy ludzie mają niskie poczucie własnej wartości?

Niska samoocena może brać się np. z braku jakiejkolwiek analizy własnych zachowań oraz z niedoceniania własnych zalet. Wielu ludzi nie posiada żadnego wglądu w siebie i zwyczajnie nie zna siebie. Gromadzi za to w głowie niezgodne z rzeczywistością i często krzywdzące opinie innych ludzi na swój temat. Człowiek opiera wówczas swoją samoocenę o zdanie, które być może usłyszał w przeszłości przykładowo od rodziców lub nauczyciela czy szefa. W psychologii mówi się o trzech ocenach własnego “ja”.

  • Ocena realna – w jej skład wchodzą fakty na swój temat (zdolności, wiedza, cechy).
  • Ocena idealna – zawiera ona pragnienia, ambicje dotyczące siebie.
  • Ocena powinnościowa – to wszystkie przekonania o tym, jaką osobą powinno się być.

Liczne badania pokazały, że dysharmonia pomiędzy idealnym “ja” i realnym “ja” potrafi doprowadzić do ogromnego rozczarowania i smutku, a nawet depresji. Rozbieżność między realną i powinnościową oceną skutkuje poczuciem winy, strachu i wstydu.

Można się w tym wszystkim zapętlić. Myślisz o sobie negatywnie, co wpływa na brak wiary we własne siły, a to z kolei prowadzi do mniejszego wysiłku w wykonywanie różnych czynności, co może doprowadzić do złych wyników w nauce bądź pracy. To wszystko składa się znów na przekonanie o własnej bezużyteczności i niską samoocenę.

W jaki sposób możesz podnieść poczucie własnej wartości?

Kolejność działańGdy tendencja do wyolbrzymiania własnych wad i życiowych porażek połączona z obniżaniem znaczenia własnych osiągnięć jest mocno zakorzeniona w człowieku, samodzielne próby usunięcia niepożądanych zachowań mogą być niezwykle trudne. Przydaje się wówczas pomoc terapeuty. Do naszego zespołu specjalistów każdego dnia trafiają osoby borykające się z bardzo niskim poczuciem własnej wartości. Najpierw jednak zawsze należy sprawdzić czym objawia się niska samoocena i z czego ona wynika.

 

Aby sprawdzić czy występują u Ciebie zachowania świadczące o niskim poczuciu wartości, możesz wykonać poniżej opisane ćwiczenia. Jeżeli okaże się, że te zachowania lub uczucia znasz z autopsji, możesz zastosować kilka sposobów na podniesienie poczucia własnej wartości opisanych na końcu artykułu. Gdy jednak nie przyniosą one żadnego skutku, zgłoś się na konsultacje do wykwalifikowanego specjalisty.

Poczucie własnej wartości – ćwiczenia

Ćwiczenie 1.

Sprawdź czy występują u Ciebie poniższe uczucia i zachowania.

 

  • Odsuwanie na dalszy plan własnych potrzeb.
  • Brak asertywności.
  • Negowanie pochwał i komplementów.
  • Mocne reakcje emocjonalne na krytykę.
  • Koncentrowanie się na własnych błędach.
  • Duża podejrzliwość i nieufność wobec ludzi.
  • Unikanie kontaktów z ludźmi i wystąpień na forum.
  • Potrzeba nieustannego potwierdzania słuszności własnych działań i zachowań przez autorytety.
  • Umniejszanie własnych dokonań i przypisywanie wszelkich zasług nie sobie, tylko np. szczęściu, losowi, komuś innemu.
  • Nieustanne porównywanie się z innymi i wmawianie sobie, że jestem od kogoś gorszy.
  • Generalizowanie i przenoszenie jednej porażki na wszystkie inne działania.
  • Z góry skazywanie swoich działań na porażkę, czasem bez podjęcia próby zrobienia czegoś.

Jeżeli powyższe zachowania są Ci bardzo dobrze znane z doświadczenia, przejdź do zadania drugiego.

 

Ćwiczenie 2.

Zastosuj wskazówki, które zwiększą poczucie własnej wartości.

 

  • Nie rozpamiętuj każdego potknięcia. Co się stało to się nie odstanie, trzeba iść dalej.
  • Postaw na rozwój, a nie bycie idealnym za wszelką cenę.
  • Znajdź coś, co sprawia Ci radość (hobby, sport, spotkania ze znajomymi, przy których czujesz się dobrze).
  • Skoncentruj się na dobrych zmianach, które wprowadzasz w życie.
  • Wprowadź sobie bezwzględny zakaz porównywania się z innymi ludźmi.
  • Zamiast nazywać się nieudacznikiem czy kimś beznadziejnym, znajdź dobrą cechę swojego charakteru.
  • Doceń każdą pochwałę i komplement. Podziękuj za niego, bądź wdzięczny.

Zobacz także

Samoakceptacja. Jak zaakceptować siebie? Porady i ćwiczenia

Czy kiedykolwiek czułeś, że jesteś swoim najbardziej surowym krytykiem? Choć inni dostrzegają w Tobie zalety, Ty widzisz głównie niedoskonałości? Samoakceptacja to nie tylko modny termin, ale ...
więcej »

Jak pomóc dziecku radzić sobie ze stresem szkolnym?

Stres w szkole może mieć różne oblicza. Napięcie przed klasówką, lęk przed publicznym wystąpieniem, presja ocen czy trudności w relacjach rówieśniczych – to tylko niektóre z ...
więcej »

Granice w psychologii. Stawianie zdrowych granic osobistych

Granice osobiste to fundament dobrostanu psychicznego. Są jak niewidzialne ogrodzenie – jeśli ich nie mamy lub są zbyt słabe, inni mogą swobodnie wchodzić w naszą przestrzeń, ...
więcej »

Co to jest inteligencja emocjonalna i jak ją rozwijać?

Wysoka inteligencja emocjonalna to więcej niż umiejętność rozpoznawania własnych uczuć – to także sztuka efektywnego reagowania na emocje innych i podejmowania świadomych decyzji w sytuacjach pełnych ...
więcej »

Zielone flagi w związku. Po czym poznać zdrowy związek?

W czasach, gdy czerwone flagi w relacjach są gorąco omawiane w wielu wpisach i w mediach społecznościowych, warto skierować uwagę na coś bardziej pozytywnego – zielone ...
więcej »

Na czym polega toksyczny związek i jak się z niego uwolnić?

Toksyczny związek to relacja, która zamiast dawać wsparcie, niszczy poczucie własnej wartości, izoluje i pozostawia emocjonalne rany. W tym artykule wyjaśniamy, na czym polega toksyczny związek, ...
więcej »

Neurotypowość, neuroatypowość, neuroróżnorodność? Co to znaczy?

Dziś coraz większą wagę przykłada się do akceptacji różnorodności, także tej w kontekście funkcjonowania ludzkiego mózgu. Pojęcia takie jak neurotypowość, neuroatypowość czy neuroróżnorodność stają się nie ...
więcej »

Jak wygląda toksyczna kobiecość?

Czy kobiecość może być przerysowana i krzywdząca? Jak wpływa na społeczne role? W tym artykule przyjrzymy się temu, czym jest toksyczna kobiecość, skąd się bierze i ...
więcej »

Proszę obrócić urządzenie