Diagnoza zespołu FASD

FAS to alkoholowy zespół płodowy, natomiast FASD – określa zespół zaburzeń, które są skutkiem spożywania alkoholu w czasie ciąży. Występujące objawy FAS niekiedy są ciężkie do zidentyfikowania, ze względu na ich złożoność oraz w przypadkach dzieci adoptowanych, brak konkretnych informacji na temat przebiegu ciąży. Niemniej jednak dzieci z FAS często mają pewne specyficzne objawy, które sprawny terapeuta jest w stanie zidentyfikować na wczesnym etapie, by postawić diagnozę i rozpocząć terapię FAS.

Czym się różni FASD od FAS?

Zespół FASD to Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych – jest to termin ogólny, który stosuje się, aby opisać skutki, mogące pojawić się u dziecka, narażonego na działanie alkoholu w okresie prenatalnym. FAS natomiast to tylko jeden z kluczowych zespołów zaburzeń, które mogą pojawić się w obrębie FASD.

Co to jest FASD? Objawy i charakterystyka zaburzenia

FASD to zespół specyficznych zaburzeń, które są efektem spożywania picia alkoholu w trakcie bycia w ciąży. Do objawów należą m.in. zmiany w wyglądzie czy upośledzenie umysłowe o różnym stopniu nasilenia. (Zobacz też wpis: Trudne dziecko, czyli jakie?). Alkohol jest dla dziecka trucizną. Bardzo szybko przedostaje się przez łożysko, a rozwijający się płód nie może poradzić sobie z substancją, która jest dla niego bardzo toksyczna.

Czy FAS da się wyleczyć?

FAS – co to znaczy dla dziecka? FAS jest stanem, którego nie można wyleczyć. Nawet gdy diagnoza FAS zostanie postawiona dość szybko, to zespół alkoholowy płodu w mniejszym lub większym stopniu pozostawia konsekwencje na całe życie.

Należą do nich m.in.:

• problemy fizyczne,
• zaburzenia psychiczne,
• problemy behawioralne,
• problemy związane z nauką.

Wymienione konsekwencje FASD różnią się w zależności od dziecka, jednak wady spowodowane przez narażenie dziecka na alkohol spożywany przez matkę w trakcie ciąży są nieodwracalne. FAS nie jest jednak zaburzeniem, które się dziedziczy, czyli nie jest przekazywane z rodzica na dziecko. (Przeczytaj także: Jak się wydostać z pułapki współuzależnienia?).

Statystyki urodzeniowe podają, że w Polsce na 300 tys. urodzeń aż 1000 dzieci rodzi się z FAS. Diagnoza FAS jest później kluczowa, aby zebrać wszystkie niezbędne informacje, które pozwolą dobrać terapię, która jak najbardziej będzie odpowiadała wszystkim potrzebom dziecka. Odpowiednia diagnoza FAS pozwala też uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności (z tytułu zagrożenia niedostosowaniem społecznym). FAS uznawany jest jednak za niepełnosprawność ukrytą, ponieważ mózg dziecka zostaje uszkodzony wskutek działania alkoholu jeszcze przed urodzeniem.

FAS – diagnoza

Szybka diagnoza zespołu FASD jest dodatkowo niezwykle istotna ze względu na dalszą terapię, która odbywa się wedle wcześniejszych zaleceń psychologa. Zanim pojawiły się szersze badania, jakakolwiek diagnoza FAS, a termin FASD i FAS został użyty po raz pierwszy – lekarze początkowo sądzili, że powodem licznych defektów, które ujawniały się u noworodków, jest niedożywienie. W 1973 roku powstał termin fetal alcohol syndrom (FAS) i to nim zaczęto określać wady, które bardzo łatwo można było zaobserwować u dzieci, których matki spożywały alkohol w trakcie ciąży.

O dokładnym przebiegu szczegółowej kilkuetapowej diagnozy FAS oraz specjalistycznej terapii dzieci z FASD, przeczytasz w dalszej części artykułu.

Jak wyglądają ludzie z FAS?

Jak wygląda FAS? Objawy u dziecka można podzielić na objawy podstawowe oraz towarzyszące. Są one bezpośrednio związane z wyglądem twarzy.

FAS – objawy (twarz)

Zespół FAS (objawy tego zaburzenia) to m.in.:

• mały obwód głowy,
• małe szpary oczne,
• płaska twarz,
• krótki nos,
• brak rynienki podnosowej,
• wąska górna warga.

FAS objawy u dzieci (towarzyszące)

Do objawów towarzyszących, jeśli chodzi o wygląd twarzy, zaliczyć można m.in.:

• małą żuchwę,
• zniekształcone małżowiny uszne,
• zapadnięty grzbiet nosa.

FAS to choroba, której objawy to także m.in. liczne deformacje stawów, kończyn czy palców, a także spowolniony wzrost (zarówno po, jak i jeszcze przed urodzeniem dziecka). Oprócz tego, u wielu dzieci mogą także wystąpić problemy ze wzrokiem i słuchem. Warto wiedzieć, że 9 września obchodzi się Światowy Dzień FAS, który ma na celu uświadomienie problemu alkoholowego zespołu płodowego.

Jaka ilość alkoholu powoduje FAS?

Nie podaje się konkretnej ilości alkoholu, która może spowodować tę dolegliwość. Każda ilość jest niebezpieczna i toksyczna dla płodu. Już 50 mg alkoholu sprawia, że aż 20 milionów komórek nerwowych obumiera. Im większa ilość substancji zawierającej alkohol, tym wyższe ryzyko pojawienia się uszkodzeń na poziomie komórkowym.

FAS – terapia. Co warto wiedzieć?

Zespół FAS należy zdiagnozować jak najwcześniej i wdrożyć odpowiednie działania. Terapia FAS przynosi widoczne i pożądane efekty, tym lepsze im szybciej zostaną one podjęte. W naszej placówce Wasze pociechy zostaną przebadane również pod kątem innych zaburzeń nie tylko FAS, by móc postawić dokładną diagnozę, a tym samym dopasować terapię odpowiadającą potrzebom dziecka oraz dostarczyć rodzicom pełnych wiadomości na temat zdrowia ich podopiecznego. Terapia FAS i wspierające metody pozwalają na zahamowanie sporej części objawów wtórnych FAS, dlatego diagnostyka już na wczesnych etapach rozwoju jest niezwykle istotna.

Objawy, które mogą świadczyć o tym, że dziecko cierpi na zespół FAS i zaburzenia FASD:

– Trudności w adaptacji (dziecko z FAS może odczuwać lęk, niepokój, niechęć, problem z odnalezieniem się w nowych sytuacjach).

– Dziecko z FAS może mieć też objawy takie jak: opóźnienie psychomotoryczne, problemy z nauką, deficyt uwagi i pamięci.

– Charakterystyczne dla dzieci z FAS są też trudności w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami oraz trudności w radzeniu sobie z emocjami.

Diagnoza FAS składa się z co najmniej 3 wizyt. Pierwsza wizyta u wyspecjalizowanego w tym kierunku psychologa dziecięcego jest wizytą konsultacyjną, na której odbywa się omówienie terapii i tego, czym jest FAS. Przeprowadzana jest tylko z opiekunami dziecka w celu zebrania niezbędnych informacji do dalszej diagnostyki. Każda kolejna oparta jest o bezpośrednie spotkania dzieci z FAS z diagnostą.

Podczas drugiego spotkania z dzieckiem, u którego podejrzewa się zespół FAS, przeprowadzane jest badanie neuropsychologiczne dziecka. Wizyta trzecia podsumowuje diagnozę i przedstawia dalszą, możliwą ścieżkę terapii FAS. W celu dokładnej analizy ważnym elementem będzie dostarczenie przez rodziców lub opiekunów całej dotychczasowej dokumentacji medycznej. Po zakończeniu badania opiekunowie otrzymują informację o wyniku wraz z interpretacją. Szczegółowe informacje na temat diagnozy i leczenia zespołu FASD, a także tego, czym jest choroba FAS, można znaleźć na naszej stronie: diagnostykafas.pl

Gdy diagnoza FAS zostanie zakończona, w naszej placówce będzie również możliwość przeprowadzenia terapii, według wcześniejszych zaleceń psychologa. Terapia FAS układana jest z uwzględnieniem wsparcia innych specjalistów, którzy mają doświadczenie z dziećmi wykazującymi objawy FAS.

Zespół FAS – leczenie. Gdzie zgłosić się po pomoc?

W SuperEgo mamy doświadczenie w problematyce, jaką jest alkoholowy zespół płodowy FAS. W celu uzyskania dodatkowych informacji na temat FAS oraz rejestracji zapraszamy do kontaktu telefonicznego pod nr telefonu: 71 361 04 77.

A także na stronę naszej poradni: diagnostykafas.pl

Bibliografia:

Jones, K.L., & Smith, D.W. Recognition of the fetal alcohol syndrome in early infancy. Lancet 2:999-1001, 1973.