Accessibility tools panel
X

Jak rozwijać empatię i czy można jej się nauczyć?

Co to jest empatia? Czy można ją wykształcić? Jeśli tak, to w jaki sposób? Czy istnieją ćwiczenia, które pomagają w rozwijaniu empatii? Dlaczego empatia jest bardzo ważna w życiu każdego człowieka? W tym wpisie zajęliśmy się odpowiedziami właśnie na te pytania.

Empatia – definicja

Co to jest empatia? Z psychologicznego punktu widzenia jest to umiejętność współodczuwania i identyfikowania stanów psychicznych innych. Empatia świadczy o dojrzałości emocjonalnej i umożliwia wczucie się w sytuację drugiego człowieka. To indywidualna reakcja, która wynika z wcześniejszych przeżyć i doświadczeń. Reakcja empatyczna na czyjąś sytuację objawia się m.in. określoną mimiką twarzy, gestami, przyspieszeniem bicia serca. Dowiodły tego liczne badania naukowe. Każda istota ludzka, która jest zdrowa posiada empatię na podobnym poziomie, jednak niektórzy mają mocniej rozwiniętą zdolność empatii, a inni nieco mniej. Empatii nie należy mylić z sympatią do kogoś. Są to dwa różne pojęcia.

Jakie są rodzaje empatii?

Liczni naukowcy i psychologowie piszą o dwóch (a czasem nawet trzech) rodzajach empatii. Pierwsza opiera się przede wszystkim na tym, że ktoś jest w stanie zrozumieć, że druga osoba czuje określone emocje, a co więcej potrafi je też współodczuwać. Jest to tzw. empatia emocjonalna. Drugi rodzaj empatii to obserwowanie świata z perspektywy drugiego człowieka w celu zidentyfikowania emocji, które dominują u niego w związku z daną sytuacją. Jest to empatia poznawcza. Istnieje jeszcze empatia współczująca, która sprawia, że rozumie się, czego druga istota może potrzebować w danej chwili i w jaki sposób można jej pomóc. Powyższe typy empatii nie muszą zawsze współistnieć. Czasami ktoś odczuwa emocje drugiej osoby, a jednocześnie nie pojmuje jego zachowań czy myślenia.

Empatia u dzieci

Kiedy empatia rozwija się u ludzi? Badania jasno wskazują, że dzieje się to około piątego roku życia dziecka. Prawdziwy rozkwit empatii u dzieci dokonuje się w okresie przedszkolnym. To właśnie w tym wieku jako rodzic powinieneś być wzorem dla pociechy i pokazywać jej, w jaki sposób okazuje się innym ludziom szacunek. Czy można się nauczyć empatii? Tak. Można ją rozwinąć. Wprawdzie według naukowców empatia jest wrodzoną cechą ludzką, jednak na każdym etapie życia (dzięki odpowiednim ćwiczeniom i uważnej obserwacji) możemy rozwinąć jeszcze bardziej zdolność do empatyzowania. Na stopień empatii danego człowieka zawsze wpływa otoczenie, kontakty z najbliższymi i doświadczenia życiowe. Dorośli, którzy wychowali się w środowisku, w którym rodzice czy opiekunowie nie wykazywali dużego zainteresowania ich losem i rozwojem są znacznie mniej empatyczne.

Dlaczego empatia jest taka ważna?

Warto zdawać sobie sprawę, że bez odpowiednio rozwiniętej empatii człowiek nie będzie mógł stworzyć udanego związku ani relacji przyjacielskiej. Gdy człowiek posiada dobrze ukształtowaną empatię, łatwiej potrafi wybaczyć drugiej osobie i się nią zaopiekować. Człowiek empatyczny raczej nie ucieka się też do kłamstwa czy manipulacji, ponieważ sam nie chciałby być okłamywany czy zmanipulowany. Właśnie dlatego każdy rodzic powinien wiedzieć jak nauczyć dziecko empatii i ją odpowiednio u swojej pociechy rozwinąć , ponieważ ta zdolność znacznie ułatwi i wzbogaci późniejsze życie malucha.

Jak rozwijać empatię u dzieci i nie tylko?

Empatia u dzieciCo to jest empatia dla dzieci? To na pewno m.in. zainteresowanie uczuciami innych osób i zrozumienie, że kogoś może coś boleć, że można drugiej osobie zrobić krzywdę nie tylko fizycznie, ale także można urazić ją tym, co się mówi. To także np. zdolność do opieki nad zwierzętami domowymi. Zrozumienie ich potrzeb i umiejętność zaopiekowania się nimi.

Jak nauczyć się empatii?

  • Ćwiczyć uwagę i obserwację. Zwracać uwagę nie tylko na to, co mówią inni ludzie, ale także jakie gesty wykonują, jaki mają wyraz twarzy. Podczas pracy z dzieckiem bardzo pomocne jest w tym kontekście rozmawianie o emocjach i nauka rozpoznawania poszczególnych uczuć u drugiej osoby.
  • Praktykować nazywanie własnych uczuć. Ważne jest, aby nie tylko dzieci, ale i dorośli potrafili rozmawiać o tym, co naprawdę czują. Często, aby być empatycznym wobec kogoś, trzeba najpierw nauczyć się lepiej wsłuchiwać we własne wnętrze i przyglądać się swoim emocjom.
  • Opiekować się zwierzętami. To uczy nie tylko empatii, ale i odpowiedzialności oraz samodyscypliny. Posiadanie zwierząt domowych, dbanie o ich potrzeby i pielęgnowanie pupila pomaga wspaniale rozwijać te cechy (nie tylko u dzieci).
  • Zapisać się na kółko teatralne. Warsztaty aktorskie to idealna okazja, aby odtwarzać rolę z perspektywy osoby, która odczuwa zwykle jakąś silną emocję wywołaną ciekawym splotem wydarzeń. Jeżeli zależy Ci, aby rozwinąć swoje umiejętności empatyzowania, to takie zajęcia będą bardzo dobrym pomysłem. Dzięki nim jeszcze mocniej wczujesz się w sytuację kogoś innego.

Zobacz także

Warsztaty dla dorosłych 2024!

Serdecznie zapraszamy do udziału w warsztatach dla dorosłych, które są organizowane przez Fundację PozyTYwka i jej wieloletnich współpracowników, a finansowane z budżetu miasta Wrocław. W tegorocznej ...
więcej »

Neurotypowość, neuroatypowość, neuroróżnorodność? Co to znaczy?

Dziś coraz większą wagę przykłada się do akceptacji różnorodności, także tej w kontekście funkcjonowania ludzkiego mózgu. Pojęcia takie jak neurotypowość, neuroatypowość czy neuroróżnorodność stają się nie ...
więcej »

Cztery style przywiązania w teorii Johna Bowlby’ego i ich wpływ na życie i relacje

Doświadczenia z dzieciństwa i jakość relacji z rodzicami lub opiekunami są ściśle związane z późniejszą zdolnością człowieka do relacji interpersonalnych. Stosunek do bliskości i sposobu reagowania ...
więcej »

Jak wygląda toksyczna kobiecość?

Czy kobiecość może być przerysowana i krzywdząca? Jak wpływa na społeczne role? W tym artykule przyjrzymy się temu, czym jest toksyczna kobiecość, skąd się bierze i ...
więcej »

Dziecko Cienia i Dziecko Słońca – co to znaczy?

W głębi naszej psychiki skrywa się niezwykły świat dzieciństwa, który ma znaczący wpływ na to, kim jesteśmy dzisiaj. Wiele z naszych emocji, przekonań oraz wzorców zachowań ...
więcej »

Jak odkryć wewnętrzne dziecko? Jak z nim pracować?

Koncepcja wewnętrznego dziecka, która od lat zyskuje na popularności w psychologii, staje się często drogą do zrozumienia nie tylko naszych emocji, ale także sposobu, w jaki ...
więcej »

Poznaj cztery podstawowe potrzeby psychiczne człowieka

Potrzeby psychiczne człowieka odgrywają fundamentalną rolę w rozwoju i kształtowaniu osobowości, wpływając na zdrowie psychiczne i emocjonalne. Stanowią podstawę naszej motywacji i napęd do działania, wpływając ...
więcej »

Maczyzm czyli toksyczna męskość. Na czym polega?

Co to znaczy toksyczna męskość? Skąd bierze się przekonanie, że „prawdziwy mężczyzna” to ten, który nie okazuje emocji, unika wrażliwości i zawsze musi dominować? Toksyczna męskość ...
więcej »

Na czym polega kontrakt terapeutyczny? Co powinien zawierać i czy można go zerwać?

Decyzja o rozpoczęciu psychoterapii to ważny krok na drodze do lepszego zrozumienia siebie i radzenia sobie z wyzwaniami emocjonalnymi. Aby ten proces przebiegał skutecznie, zarówno pacjent, ...
więcej »

Proszę obrócić urządzenie