Kiedy warto zapisać dziecko do grupy rozwoju umiejętności społecznych?

Umiejętności (kompetencje) społeczne to zdolność do określonego i adekwatnego reagowania na sytuacje, które spotykają nas, gdy wchodzimy w interakcje z innymi ludźmi. Wiążą się one z osobowością, charakterem i temperamentem, wpływają na to, jak jesteśmy odbierani przez ludzi i jak ich odbieramy.

Umiejętności społeczne pozawalają nam na zachowywanie pozytywnych relacji międzyludzkich i funkcjonowanie w społeczeństwie. Warto mieć świadomość, że jest to umiejętność nabyta, której uczymy się, wchodząc w różnego rodzaju interakcje już w dzieciństwie. Zaniedbanie tego aspektu może prowadzić do upośledzenia funkcjonowania w życiu społecznym. Jak uczymy się kompetencji społecznych i kiedy warto wspomóc dziecko w tym zakresie?

Czym są kompetencje społeczne?

To zdolności, które są przydatne w kontaktach prywatnych i zawodowych z ludźmi. Składają się na nie:

• umiejętność motywacji (siebie i innych);
• właściwe stosowanie i ukazywanie otwartości;
• budowanie pozytywnej atmosfery bezpieczeństwa i zaufania w kontakcie z innymi ludźmi;
• prezentacja samego siebie i własnego wizerunku;
• znajomość zasad komunikacji niewerbalnej (wygląd, sposób poruszania, gestykulacja, mimika, kontakt wzrokowy itd.);
• umiejętności komunikacyjne (słuchanie, zbieranie informacji, zadawanie pytań, udzielanie odpowiedzi, aktywny udział w dyskusji itd.);
• asertywne zachowania;
• umiejętność radzenia sobie z własnymi emocjami (zarówno dobrymi, jak i negatywnymi);
• postępowanie w sytuacjach konfliktowych;
• dostrzeganie, analiza i rozwiązywanie problemów;
• zarządzanie własnym czasem, umiejętność planowania i podejmowania decyzji;
• umiejętność stosowania różnych rodzajów myślenia, konstruktywnego podejścia do błędów;
• znajomość zjawisk i procesów grupowych;
• inne umiejętności, które są niezbędne w kontaktach z ludźmi;

Kompetencje społeczne częściowo zależą od inteligencji emocjonalnej, czyli empatii, umiejętności rozpoznawania własnych emocji.

Na czym polega rozwój umiejętności społecznych?

Aby komunikowanie się z innymi było efektywne, należy poznać samego siebie, nauczyć się dostrzegania drobiazgów i bycia dobrym obserwatorem; mówić w sposób rzeczowy, okazywać szacunek drugiej osobie, unikać ocen i krytyki. Dziecko uczy się tego, wykonując realne działania i doświadczając świata wszystkimi zmysłami.

Sytuacjom, w których dziecko poznaje świat, powinny towarzyszyć pozytywne emocje, by odczuwało przyjemność, zaciekawienie i radość z odkrywania. Zwłaszcza w sytuacjach społecznych, gdy podopieczny doświadcza kontaktu z drugim człowiekiem, ważne jest, by zapewnić pozytywne relacje.

Niestety nie wszyscy mają warunki do prawidłowego budowania kompetencji społecznych, czasami dzieciom nie udaje się budować pozytywnych relacji i są nieprzystosowane społecznie. Może to wynikać z bardzo różnych przyczyn.

U niektórych osób stwierdza się trudności w komunikowaniu się z innymi i brak lub niedostateczny rozwój umiejętności społecznych. W takich przypadkach należy rozważyć zapisanie dziecka do grup terapeutycznych.

Trening umiejętności społecznych wykorzystywany jest jako narzędzie korekcyjne, terapeutyczne i edukacyjne, gdy chcemy osiągnąć zmianę zachowania podopiecznego lub nauczyć go określonych wzorców. W przypadku osób niepełnosprawnych taki trening stosuje się jako narzędzie rewalidacyjne, którego celem jest osiągnięcie jak najlepszego poziomu funkcjonowania społecznego. Ćwiczenia stosuje się też w celu powrotu do funkcjonowania w społeczeństwie po różnego rodzaju sytuacjach kryzysowych np. po wypadku.

Dowiedz się więcej: na czym polega trening umiejętności społecznych?

Nauka poprzez działania grupowe

Warto rozważyć zapisanie dziecka do grupy rozwoju umiejętności społecznych, gdy stwierdza się u niego trudność w kształtowaniu relacji między ludzkich, nie ma wystarczających umiejętności społecznych, jest agresywne, wykazuje oznaki wycofania, niedostosowania lub braki w obszarze emocjonalno-społecznym.

Treningi skierowane do dzieci realizowane są w grupach. Aby były skuteczne, powinny być spełnione określone warunki: dziecko musi rozumieć cel i sens zajęć, samodzielnie ćwiczyć umiejętności, nad którymi pracujemy w grupie, otrzymywać informacje zwrotne i utrwalać zdobyte umiejętności. Trening kompetencji społecznych ma na celu integrację z innymi, pracę z uczuciami, panowanie nad swoim postępowaniem i zachowaniami, radzenie sobie z emocjami i napięciami, uczenie odpowiednich zachowań, rozwój wszystkich obszarów umiejętności społecznych.

W SUPER-ego we Wrocławiu prowadzimy grupowe zajęcia dla dzieci nastawione na rozwój umiejętności społecznych. Spotkania mają na celu wzmacnianie poczucia wartości dzieci, kształtowanie odpowiednich wzorców zachowań, pozytywnego myślenia i służą rozwijaniu umiejętności komunikacyjnych oraz uczą konstruktywnego rozwiązywania problemów.