Wyzwania XXI wieku – najczęstsze zaburzenia psychiczne

Zaburzenia zdrowia psychicznego są poważnym i narastającym problemem zdrowotnym na całym świecie. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dolegliwości psychiczne są najpoważniejszym zagadnieniem zdrowotnym ludzkości, zaraz po chorobach układu krążenia i nowotworach. Alarmujące jest to, że na różnego rodzaju dolegliwości psychiczne cierpi aż 38% Europejczyków, a zaledwie około 1/3 z nich otrzymuje niezbędne leczenie, tak wynika z badań przeprowadzonych m.in. przez profesora Hansa Ulricha Wittchena z Uniwersytetu w Dreźnie. W Polsce zaburzenia psychiczne dotyczą 8 milionów dorosłych Polaków i ok. 4 miliony dzieci oraz młodzieży. Jakie mogą być zaburzenia psychiczne? Poznaj ich rodzaje i przykłady. 

Co to jest: zaburzenie psychiczne a choroba psychiczna?

Na początku wyjaśnijmy, czym różni się choroba psychiczna od zaburzenia psychicznego. Czy zaburzenia psychiczne to choroba psychiczna? Nie, w dużym uproszczeniu choroby psychiczne to nieprawidłowości w funkcjonowania mózgu, które prowadzą do nieodwracalnych lub trudnych do wyleczenia zmian, mogą rozwijać się bardzo długo i mieć charakter łagodny, umiarkowany lub ciężki. Do ich wyleczenia konieczna jest specjalistyczna pomoc psychiatry lub psychoterapeuty, często również leczenie farmakologiczne. Do chorób psychicznych zalicza się np. otępienie, schizofrenię, chorobę afektywną jednobiegunową i dwubiegunową, czy też zaburzenia będące wynikiem organicznych zmian w centralnym systemie nerwowym.

Pozostałe dolegliwości natury psychicznej określa się jako zaburzenia psychiczne, te występują znacznie częściej, mogą być napadowe, przewlekłe, długotrwałe i powtarzające się, a ponad wszystko utrudniają normalne funkcjonowanie. Co to są zaburzenia psychiczne? To pewne zakłócenia w funkcjonowaniu umysłu lub procesów psychicznych, które wpływają na zdolność jednostki do myślenia, odczuwania, zachowywania się i funkcjonowania społecznego. Zaburzenia psychiczne mogą mieć różne przyczyny i objawy, a także wpływać na różne aspekty życia jednostki. Po czym poznać, że ktoś ma zaburzenia psychiczne? Rozpoznanie zaburzeń psychicznych jest zadaniem psychiatrów i psychologów klinicznych. Czasem istnieją pewne znaki i objawy, które mogą sugerować, że ktoś może mieć zaburzenia psychiczne. Trzeba jednak pamiętać, że objawy te nie stanowią pewnej diagnozy, ponieważ mogą występować z różnych powodów i w różnych kontekstach. Unikaj więc prób diagnozowania innych osób, ponieważ jest to skomplikowany proces, który wymaga odpowiedniego wykształcenia i doświadczenia. Jeśli więc interesuje Cię test na zaburzenie psychiczne, skontaktuj się z Dolnośląskim Centrum Psychiatrii i Psychoterapii we Wrocławiu SUPER-ego.

Oto współczesne zaburzenia i choroby psychiczne. Dowiedz się, czym są, kiedy należy udać się do lekarza i jakie są ich objawy.

Choroby i zaburzenia psychiczne w XXI wieku

Na pierwszym miejscu wśród zaburzeń psychicznych znajduje się depresja uznana za chorobę cywilizacyjną. Jest też najbardziej kosztowną społecznie chorobą, zaraz po nowotworach. Do poważnych i często występujących zaburzeń należą: zaburzenia lękowe, somatyczne, spowodowane nadużywaniem alkoholu i substancji psychoaktywnych, bezsenność, ADHD i demencja, a najczęstszym powodem niepełnosprawności są: depresja, demencja (głównie choroba Alzheimera), alkoholizm i udar mózgu. Obawy budzi fakt, że choroby psychiczne coraz częściej występują u dzieci i młodzieży. Zaburzenia natury psychicznej stały się największym wyzwaniem zdrowotnym w XXI wieku.

Poznaj najczęstsze dolegliwości psychiczne (lista) i dowiedz się, kiedy należy reagować i udać się po pomoc do psychologa lub psychiatry.

Depresja

Depresja jest najczęściej występującym zaburzeniem psychicznym na świecie. Choruje na nią kilkadziesiąt procent światowej populacji. To nie jest chwilowe obniżenie nastroju, lecz poważny problem, którego nie wolno zlekceważyć. Niestety ponad połowa przypadków pozostaje niezdiagnozowana. Depresja jest zaburzeniem psychicznym, które można skutecznie leczyć, a im wcześniej chory otrzyma pomoc, tym skuteczność terapii jest wyższa, a samo leczenie mniej obciążające.

Depresji nie da się przeczekać, sama nie przejdzie, a zwlekanie z leczeniem może jedynie pogorszyć sytuację. Do najważniejszych objawów choroby należą: utrata radości życia i odczuwania przyjemności, ograniczenie aktywności życiowej, myślenie depresyjne, lęki, poczucie utraty sensu życia, zaburzenia koncentracji i snu, spadek libido, dobowe wahania samopoczucia i wiele innych. Do psychiatry należy zgłosić się, gdy umiarkowane lub silne objawy depresji utrzymują się przez 2-4 tygodnie. Więcej na temat objawów depresji i jak ją rozpoznać przeczytasz w tym artykule.

Zaburzenia lękowe i nerwice

Dużą grupą często występujących schorzeń psychicznych są różnego rodzaju zaburzenia lękowe i nerwicowe. Mają wpływ na myślenie, emocje chorego oraz jego zachowanie. Cechą łączącą je jest doświadczanie przez pacjentów lęku napadowego lub przewlekłego, chorzy doświadczają nieustannego strachu, który staje się przeszkodą w normalnym, codziennym funkcjonowaniu. Wśród zaburzeń nerwicowych i lękowych można wyróżnić: zespół lęku uogólnionego, fobie, zaburzenia lękowe z napadami paniki, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, zaburzenia adaptacyjne, ostre reakcje na stres, zaburzenia stresowe pourazowe.

Ponieważ każdy rodzaj zaburzeń psychicznych lękowych ma inne podłoże, mogą być wywoływane różnymi czynnikami, a także przebiegać z innym nasileniem, konieczne jest dobranie odpowiedniej, indywidualnej terapii u psychoterapeuty lub psychiatry. Czasami wystarczy terapia poznawczo-behawioralna, by pacjent nauczył się, jak radzić sobie z lękami, innym razem wymagana jest farmakoterapia lub połączenie obu tych metod. Dowiedz się więcej o nerwicy i jej leczeniu.

Uzależnienia

Do najczęstszych zaburzeń psychicznych w Polsce i w Europie trzeba zaliczyć uzależnienia, zwłaszcza uzależnienie od alkoholu oraz związane z przyjmowaniem środków psychoaktywnych. Alkohol, narkotyki czy leki prowadzą nie tylko do samego uzależnienia, ale też do specyficznych zachowań i zaburzeń. Mogą być przyczyną chorób psychicznych i nasilać dolegliwości, które ujawniły się w przeszłości. Część z nich występuje jako konsekwencja długotrwałego przyjmowania substancji degenerujących układ nerwowych. Należą do nich na przykład demencja, paranoja alkoholowa, zespół Otella, zespół Korsakowa. Niebezpieczne są zarówno uzależnienia psychiczne, jak i fizyczne. Uznawane są za przewlekłe i nawracające zaburzenia obejmujące procesy psychiczne, wegetatywne i somatyczne. Przeczytaj więcej na temat rodzajów uzależnień.

Zaburzenia snu

Zaburzenia snu, to dyssomnie związane z nieprawidłową ilością lub jakością snu (np. bezsenność, nadmierna senność, narkolepsja) oraz parasomnie, czyli zjawiska, do których dochodzi w czasie snu (lęki nocne, koszmary nocne). Organizm potrzebuje odpowiedniej ilości i jakości snu. W związku z dynamicznym i niezdrowym trybem życia, jaki wiele z nas prowadzi, organizm często nieustannie znajduje się w trybie walki i ucieczki, który powoduje między innymi zaburzenia snu. Długotrwały brak snu lub zaburzenia wywołują znaczne zmiany w osobowości, utrudniają normalne funkcjonowanie i mogą być przyczyną rozwoju innych chorób.

Autyzm

Autyzm jest zaburzeniem rozwoju i funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego, a głównym objawem jest upośledzenie relacji społecznych. Obecnie mówi się o zaburzeniach ze spektrum autyzmu, gdyż nie jest to jedna jednostka, lecz szereg objawów i zaburzeń o różnym nasileniu i przebiegu. Autyzm jest dolegliwością wielopłaszczyznową i wieloprzyczynową, a na jego rozwój mają wpływ liczne czynniki, z których najważniejsze to: nieprawidłowości w kształtowaniu się ośrodkowego układu nerwowego, rozpoczynające się w wieku prenatalnym.

Autyzm jest ogromnym problemem XXI wieku, a u coraz większej liczby dzieci diagnozuje się zaburzenia z tego spektrum. Ponieważ charakter i ciężkość autyzmu jest różna, zróżnicowane są też metody terapii. Dziecko musi być objęte odpowiednim programem terapeutycznym wspierającym rozwój, być pod opieką neurologa, psychiatry, psychologa i logepedy – współpraca tych specjalistów, którzy każdego dnia leczą zaburzenia psychiczne u dzieci, potrafi przynieść bardzo dobre efekty. W SUPER-ego prowadzimy zajęcia i terapie dla osób dotkniętych zaburzeniami ze spektrum autyzmu.

ADHD

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, czyli ADHD to jedno z najczęściej występujących zaburzeń u dzieci. Jednocześnie jest to bardzo nadużywana jednostka chorobowa, a realna częstotliwość występowania ADHD na świecie wynosi od 3% do 5%. Jest to zaburzenie rozwojowe o wieloczynnikowym podłożu, któremu mogą towarzyszyć też inne nieprawidłowości zwłaszcza dysleksja i dysgrafia. ADHD jest zaburzeniem hiperkinetycznym, koncentrującym się wokół sfer: uwagi, impulsywności i nadruchliwości, a dzieci z ADHD wykazują deficyt uwagi, impulsywność, skłonność do agresywnych zachowań, nadpobudliwość, mogą mieć też skłonność do współwystępowania zaburzeń lękowych i depresyjnych. Leczenie ADHD warto rozpocząć od wizyty u psychiatry bądź psychologa dziecięcego, który wie, jak rozpoznać chorobę psychiczną i będzie w stanie udzielić specjalistycznej pomocy.

Zaburzenia odżywiania

Jakie są zaburzenia psychiczne, które odzwierciedlają się na zdrowiu fizycznym? Należą do nich na przykład zaburzenia odżywiania, zwłaszcza anoreksja, bulimia czy zespół kompulsywnego jedzenia. Dolegliwości te najczęściej dotyczą młodych dziewcząt, ale mogą występować też w dowolnym wieku u osób obu płci. W przebiegu anoreksji i bulimii pojawiają się zaburzenia postrzegania obrazu własnego ciała oraz zaburzenia somatyczne, metaboliczne czy neuroendokrynologiczne. Zespół kompulsywnego jedzenia polega na utracie kontroli nad ilością i jakością jedzenia; zazwyczaj jest spowodowany silnymi emocjami. Zaburzenia odżywiania wiążą się z wycofaniem z życia społecznego, uczuciem wstrętu do siebie, przygnębieniem i poczuciem winy. Dobre efekty w leczeniu przynosi terapia behawioralna.

Zaburzenia somatyczne

Niektóre dolegliwości fizjologiczne mają podłoże psychologiczne, są to zaburzenia psychiczne somatyczne. Ich cechą charakterystyczną jest odczuwanie i uskarżanie się na dolegliwości fizyczne np. bólowe, mimo iż żadne badania nie wykazują podstaw do istnienia zgłaszanych dolegliwości. Jakie są zaburzenia somatyczne? Najczęściej występujące dolegliwości somatyczne to bóle brzucha, nudności, zaparcia, zespół jelita drażliwego, bóle głowy, stawów czy pleców. Ich naturę trudno zrozumieć, a leczenie wymaga ścisłej współpracy pacjenta z psychoterapeutą. W leczeniu tego typu dolegliwości stosuje się m.in. terapię behawioralno-poznawczą.

Zaburzenia afektywne

To wspólna nazwa obejmująca szerokie spektrum dolegliwości związanych ze zmianami nastroju. Jakie są to zaburzenia psychiczne? Należą do nich: depresja, nadmierne podwyższenie nastroju (mania/hipomania), choroba afektywna jednobiegunowa, choroba afektywna dwubiegunowa, uporczywe zaburzenia nastroju (dystymia lub cyklotymia).

Afektywne zaburzenia psychiczne (objawy)

Zmianom tym mogą towarzyszyć dodatkowe objawy np. zaburzenia aktywności, myślenia, zachowania, czy rytmów biologicznych. Leczenie zależy od konkretnego rodzaju i przebiegu choroby, może obejmować psychoterapię, leczenie psychiatryczne i leczenie farmakologiczne.

Jeżeli cierpisz na zaburzenia psychiczne, nie zwlekaj, koniecznie udaj się na konsultację do specjalisty w Dolnośląskim Centrum Psychiatrii i Psychoterapii we Wrocławiu SUPER-ego. Jesteśmy po to, aby Ci pomóc.