Jak prawidłowy sen wpływa na zdrowie i samopoczucie?
O zdrowie psychiczne należy dbać podobnie jak o zdrowie fizyczne. Tymczasem wiele osób o tym zapomina, bagatelizując znaczenie higieny psychicznej. Skutek jest taki, że coraz więcej osób skarży się na złe samopoczucie psychiczne, przemęczenie, wysoki poziom stresu, a wskaźnik depresji, i nerwic z roku na rok rośnie. Jedną z przyczyn złego samopoczucia jest nieprzywiązywanie uwagi do odpowiedniej jakości snu, a także zaburzenia snu. Czy wiesz, jak sen wpływa na zdrowie i samopoczucie?
Istnieje wiele czynników wpływających na zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie. Wszystkie są istotne i należy przykładać równą uwagę, by cieszyć się dobrym zdrowiem. Spokojny, jakościowy sen to jeden z nich, ale ważna jest także zbilansowana dieta (przeczytaj: jak dieta wpływa na samopoczucie), a także regularna aktywność fizyczna (dowiedz się: jak sport pomaga w utrzymaniu dobrej kondycji psychicznej).
Dlaczego sen jest ważny dla zdrowia?
O tym, że sen to zdrowie wie pewnie każdy, jednak wiedzieć a stosować to dwie różne rzeczy. Sen pozwala na regenerację nie tylko mięśni, ale też układu nerwowego, wpływa na skuteczność i efektywność uczenia się i zapamiętywania, prawdopodobnie odgrywa też niezwykle ważną funkcję w pamięci emocjonalnej i w reaktywności emocjonalnej.
Wpływ snu na zdrowie jest znacznie dalej idący – niedobory snu sprawiają, że myślimy mniej logicznie, jesteśmy skłonni do podejmowania bardziej ryzykownych zachowań i decyzji, często nielogicznych. Długotrwałe zaburzenia snu powodują zmiany nastroju, problemy z koncentracją i pamięcią, znaczne ograniczenie kreatywności i czasu reakcji. Do tego niedobór snu powoduje problemy fizjologiczne, takie jak obniżenie odporności, objawiające się łatwiejszym zapadaniem na choroby. Jeżeli to jeszcze zbyt mało argumentów za tym, dlaczego sen jest ważny dla zdrowia, to długotrwały niedobór snu zaburza produkcję hormonów płciowych – testosteronu i estrogenów, co wpływa negatywnie na libido.
Sen i zdrowie są ze sobą nierozerwalnie złączone. Jednorazowe dłuższe niedobory snu (powyżej 48 godzin) skutkują poważnymi dolegliwościami – wydłużony czas reakcji, niewyraźne widzenie, bóle mięśniowe i stawowe, dreszcze, a nawet halucynacje. W skrajnych przypadkach znaczne niedobory snu mogą doprowadzić do zapaści, a nawet śmierci z wyczerpania.
Sen to zdrowie psychiczne
Odpowiednia ilość snu jest niezwykle istotna dla zachowania dobrego samopoczucia i zdrowia psychicznego, kreatywności, czujności i pamięci. To, ile snu potrzebuje człowiek, zależy w dużej mierze od wieku, osobistych predyspozycji, a także rodzaju codziennej aktywności. Przyjmuje się, że człowiek powinien przespać 7-9 godzin w ciągu doby, przy czym niektórym wystarcza nawet 6 godzin, a inni potrzebują nawet 10 godzin snu, by się zregenerować.
Z wiekiem potrzeba snu spada, nadal jednak za optymalną długość snu przyjmuje się 7-9 godzin, przy czym musi być to sen jakościowy, podzielony na około 4-6 pełnych cyklów fazy snu nREM i REM. Czasami nawet śpiąc odpowiednio długo, możemy czuć się niewyspani, co może oznaczać na przykład nieprawidłowy przebieg faz snu lub wybudzanie się podczas snu głębokiego – wtedy to organizm nie zatacza pełnego cyklu snu i czujemy się niewyspani.
Zaburzenia snu i jak je leczyć?
Zaburzeń snu jest wiele, ale najpowszechniejszym jest bezsenność, czyli insomnia. Jest to stan, w którym jakość snu jest zła lub przez długi czas nie śpimy wystarczająco, mimo tego że nie ograniczamy celowo czasu snu. Insomnia może być zarówno schorzeniem, jak i objawem choroby. Wyróżnia się bez senność krótkotrwałą oraz przewlekłą, która trwa ponad 4 tygodnie.
Przewlekła bezsenność jest poważną dolegliwością, dotykającą nawet 6% populacji dorosłych osób i wiąże się z wieloma negatywnymi konsekwencjami. Przewlekła bezsenność musi być leczona, gdyż może doprowadzić do wielu negatywnych konsekwencji zdrowotnych – zwiększa ryzyko depresji i chorób sercowo-naczyniowych, znacząco pogarsza jakość życia i negatywnie wpływa na ogólne funkcjonowanie.
Osoby borykające się z problemem insomni stosują różne metody i sposoby na zdrowy sen, jednak gdy problem nie przechodzi, należy zwrócić się do specjalisty. Nie zawsze konieczna jest farmakoterapia, gdyż istnieją inne, bardzo dobre metody, zwłaszcza terapia poznawczo-behawioralna, która pomaga w określeniu tego, jakie czynniki powodują bezsenność, a następnie skupia się na ich redukcji. Do takich czynników należą min.: kojarzenie łóżka z czuwaniem, lęki, nadmierny stres, nadmierne bodźce i wiele innych. Techniki behawioralno-poznawcze bezsenności przynoszą wysoką skuteczność w leczeniu zaburzeń snu zarówno w bezsenności pierwotnej, jak i współistniejącej, a pacjenci chwalą sobie trwałą poprawę subiektywnej oceny snu nocnego oraz funkcjonowania w ciągu dnia.
Jeżeli borykasz się z problemem bezsenności, niedostatecznej jakości snu lub innymi zaburzeniami snu, nasi specjaliści w Centrum Psychiatrii i Psychoterapii SUPER-ego we Wrocławiu pomogą Ci odzyskać równowagę podczas terapii behawioralno-poznawczej bezsenności. Sprawdź ofertę.
