Udar mózgu – i co dalej?

Udar mózgu jest jedną z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności osób dorosłych. Około 30% pacjentów umiera w ciągu pierwszego miesiąca po wystąpieniu choroby, a pozostała grupa zmaga się z długotrwałymi skutkami, również psychologicznymi i psychiatrycznymi.

Udar nie dotyka wyłącznie seniorów, zdarza się nawet u osób w wieku 20-25 lat, choć średnia wieku wynosi 60 lat. Spośród osób, które przeżyją około 20% wymaga stałej opieki, 30% pomocy w niektórych czynnościach, a 50% wraca do pełnej sprawności. Rehabilitacja po udarze mózgu jest procesem skomplikowanym i długotrwałym, i nie ogranicza się wyłącznie do fizjoterapii. Równie istotna jest pomoc psychologa i logopedy po udarze mózgu.

Udar mózgu – pomoc potrzebna natychmiast

Każda nagła choroba ograniczająca możliwość normalnego funkcjonowania – a udar mózgu jest właśnie taką chorobą – to ogromna tragedia dla osoby poszkodowanej oraz rodziny. Z godziny na godzinę całe dotychczasowe życie ulega całkowitej zmianie. Nawet jeżeli uda się dojść do pełnej sprawności, to proces zajmie wiele miesięcy, podczas których jest się odsuniętym od normalnego życia zawodowego i prywatnego. To duże obciążenie psychiczne, zwłaszcza dla kogoś, kto do tej pory był aktywny i niezależny.

Stan po udarze mózgu często powiązany jest z depresją i myślami samobójczymi, dlatego wdrożenie odpowiedniej opieki psychologicznej jest równie ważne, co zabiegi fizjoterapeutyczne. Choroba wiąże się też z problemami z mową (tu konieczna będzie pomoc logopedy), a nieraz ze zmianą zachowania i osobowości, co wymaga interwencji psychiatry.

Sprawdź ofertę SUPER-ego centrum psychiatrii i psychoterapii we Wrocławiu.

Udar mózgu a wsparcie psychologiczne

Aby zminimalizować skutki psychiczne po udarze mózgu niezbędne jest wdrożenie jak najszybszych działań. Ideałem byłoby, gdyby pacjent otrzymał wsparcie jeszcze będąc w szpitalu. Pomoc psychologiczna w udarze mózgu to na przykład obecność rodziny. Człowiek leżący w szpitalu potrzebuje bliskich, bez nich łatwo się poddaje, i nawet jeżeli wyzdrowieje, to cały proces leczenia i rehabilitacji znacznie się wydłuży. Bliscy wpierający chorego motywują do podejmowania działań. Jeżeli chora osoba jest wierząca, pomóc może też rozmowa z księdzem lub innym przewodnikiem duchowym, a niezależnie od wyznania i wiary nie zaszkodzi rozmowa z psychologiem.

Akceptacja – poważne wyzwanie

Najtrudniejszym zadaniem jakie czeka chorego po udarze mózgu jest akceptacja własnej sytuacji. Takie osoby bardzo często buntują się, wypierają własny stan lub poddają się i są zupełnie bierne, co utrudnia rehabilitację. Celem działań psychologa w pracy z osobami po udarze mózgu i przewlekle chorymi jest wskazanie pacjentowi jego mocnych stron i nieuszkodzonych przez chorobę funkcji, które są jego zasobami w radzeniu sobie z nową sytuacją; to także motywowanie go do walki z chorobą i powrotu do zdrowia. Wszystko to sprowadza się do samoakceptacji.

Kolejnym elementem pomocy psychologa po udarze mózgu jest przywrócenie radości i satysfakcji z życia i poczucie niezależności, aby pacjent nie czuł się ciężarem dla bliskich. Powinien nauczyć się radzić sobie ze stresem i znaleźć sobie nową rolę w życiu rodzinnym, osobistym i społecznym. Nie powinien za to zamykać się w sobie i stać się bierny, lecz w miarę możliwości podejmować działania, które pomocą w odnalezieniu się w nowej sytuacji i kształtowaniu odpowiednich postaw wobec swojej choroby.

Udar mózgu a późne skutki psychiczne

Udar jest chorobą przewlekłą, i jako taka może dawać późne dolegliwości. Niekiedy chory na początku dobrze reaguje na leczenie, proces rehabilitacji i powrotu do sprawności jest prawidłowy, ale nie zakończony pełnym sukcesem. Niedowład utrzymuje się, pojawiają się problemy z pamięcią, z koordynacją ruchową itp. Gdy minie etap szybkiej poprawy zdrowia, staje się jasne, że niektóre dolegliwości już pozostaną i będą przyczyną niepełnosprawności. W tym momencie wielu pacjentów dopada „zderzenie z rzeczywistością” i świadomość, że nigdy nie odzyskają pełnej sprawności. To wtedy pojawia się załamanie psychiczne lub depresja.

Bardzo ważne jest, aby jak najszybciej rozpoznać objawy depresji i zgłosić się po odpowiednią pomoc, by nie doprowadzić do wycofania się z życia rodzinnego i społecznego, a tym samym do zaprzepaszczenia efektów rehabilitacji. Leczenie depresji po udarze mózgu może wymagać farmakoterapii i nie należy się tego bać. Szerzej na ten temat pisaliśmy tutaj.